การประกวดภาพยนตร์ชิงรางวัลตุ๊กตาทอง มีแนวคิดเริ่มแรกมาจากบทความของนายสงบ สวนศิริ ในนิตยสารตุ๊กตาทอง เมื่อ พ.ศ. 2496 [1] ที่จะจัดการประกวดภาพยนตร์ในปีนั้น แต่แล้วก็ไม่ได้จัด

การประกวดภาพยนตร์ เกิดขึ้นได้ในที่สุด ในปี พ.ศ. 2500 โดยการสนับสนุนของ หอการค้ากรุงเทพ โดยเป็นส่วนหนึ่งของ "งานสัปดาห์แห่งการแสดงอุตสาหกรรม พาณิชยกรรม และเกษตรกรรม" ของหอการค้ากรุงเทพฯ ที่จัดขึ้นในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2500 มีการแต่งตั้งคณะทำงานประกอบด้วย คณะกรรมการดำเนินงาน มีนายสงบ สวนสิริ เป็นประธาน และคณะกรรมการตัดสินภาพยนตร์ ประกอบด้วย นักประพันธ์ นักวิจารณ์ นักเซ็นเซอร์ นักหนังสือพิมพ์ และผู้ที่ดูภาพยนตร์เป็นประจำ ประกอบด้วย พ.ท.จง แปลกบรรจง, พ.ต.ต.ปรีชา จงเจริญ, พ.ต.ต.ประสัตถ์ ปันยารชุน, แก้ว อัจฉริยกุล, ศักดิ์เกษม หุตาคม, ระบิล บุนนาค, ลมูล อติพยัคฆ์, กาญจนา ศยามานนท์, และเถาวัลย์ มงคล [2]